Met gevoel voor tact: het correct detecteren van boezemfibrilleren

Hartspecialist en ritmoloog Priv.-Doz. legt precies uit wat er achter atriumfibrilleren schuilgaat. Dr. Dong-In Shin, hoofdarts van het Helios Heart Center Niederrhein. Alleen al in Duitsland wordt het aantal patiënten geschat op 1,8 miljoen. Het lastige is dat atriumfibrilleren lange tijd kan plaatsvinden zonder symptomen of ongemak, waardoor het onopgemerkt kan blijven en tegelijkertijd kan leiden tot ernstige complicaties zoals een beroerte.

Wat betekent "atriumfibrilleren" concreet?

Priv.-Doz. Dr. Shin: Normaal gesproken slaat het atrium als een metronoom in een bepaald ritme. De spier trekt samen en ontspant weer. Bij atriumfibrilleren flikkert de spier - dat wil zeggen, het is een chaotische, elektrische opwinding, wat betekent dat het linker atrium helemaal niet meer samentrekt. Er is dan geen pompkracht uit het gebied van de voorkamers. Daarom is deze uitdrukking zeer toepasselijk. Atriumfibrilleren kan door iedereen met een goed oor worden gedetecteerd, maar kan meestal alleen worden voorkomen door een gezonde levensstijl. Er is echter ook sprake van genetisch atriumfibrilleren.

Voor welke signalen moet iedereen gevoelig zijn?

Doz. Dr. Shin: Als je in het dagelijks leven je hart niet voelt, noch dat het klopt, noch het ritme, dan is alles meestal in orde. Zodra je het begint te voelen, moet het je helderhorend maken. Vooral lastafhankelijke klachten zijn een waarschuwingssignaal.

Wat zijn bekende waarschuwingssignalen?

Doz. Dr. Shin: Atriumfibrillatie leidt tot een stress die niet normaal is. Natuurlijk heeft iedereen zijn eigen fysieke beperkingen en is niet oneindig veerkrachtig. Maar zodra je merkt dat het traplopen ineens niet meer werkt, is er iets mis. Bij atriumfibrilleren voel je vaak een innerlijke rusteloosheid. Vaak is de pols ook onregelmatig. Atriumfibrilleren kan ook worden gedetecteerd met behulp van apps, die nu ook wetenschappelijk zijn onderzocht. De kwaliteit van veel apps is goed. Ze wijzen op een onregelmatige pols. Als u naar de dokter gaat, geldt de waarschuwing van de app in meer dan 95 procent van de gevallen.

Hoe ontwikkelt atriumfibrilleren zich überhaupt?

Doz. Dr. Shin: We maken onderscheid tussen twee mogelijkheden voor atriumfibrillatie. Elektrische stoorsignalen worden gegenereerd in het gebied van de longader. Dit betekent dat niet het hart zelf de oorzaak is, maar de omgeving. De longaders zijn verbonden met het hart. Deze elektrische stoorsignalen zitten daar als bougies en leiden steeds weer tot stoorstroom. Dit is een voortdurende provocatie van het hart die niet zonder gevolgen blijft.

De tweede reden is de leeftijd, die gepaard gaat met andere factoren en ziekten die het spiervlees van het hart hard maken. Deze verandering is een natuurlijk verouderingsproces. Als dit de belangrijkste oorzaak is van atriumfibrilleren, zijn de medische mogelijkheden beperkt. We kunnen niet stoppen met het ouder worden. Ieder individu kan echter iets doen om te voorkomen dat dit proces versnelt. Een BMI van meer dan 30 jaar en onbehandelde hoge bloeddruk zijn schadelijk - invloeden die de hartslag sneller doen verouderen en problemen veroorzaken.

Atriumfibrilleren asymptomatisch en onregelmatig is? Hoe kan een exacte diagnose worden gesteld? 

Doz. Dr. Shin: Juist, atriumfibrillatie komt en gaat. En dat gebeurt niet tijdens de stress, maar daarna, in de herstelfase. Voor de diagnose zijn we afhankelijk van een EGK. Atriumfibrilleren kan niet eenvoudigweg worden behandeld op verdenking. Als het niet mogelijk is om het in het ECG te vangen omdat het te zelden voorkomt, moeten we een diagnose afdwingen. Dit geldt met name voor patiënten die al een beroerte hebben gehad en waar de oorzaak onduidelijk is. Vervolgens implanteren we een chip onder de huid die het ECG drie jaar lang registreert.

Welke fysieke beperking kan atriumfibrilleren hebben?

Doz. Dr. Shin: Fysiek is er bewijs van een slechte veerkracht. Je kunt niet dezelfde dingen doen als in het verleden. De pulshoogte is gemakkelijk meetbaar. Een polsslag van meer dan 110 per minuut, die een permanente toestand wordt, wordt vaak gevolgd door hartfalen. Dit moet worden vermeden.